Rethinking Shared Space

Briefing

Context

Ruimte in Nederland is beperkt en de druk op deze ruimte neemt steeds verder toe. Zowel binnenstedelijk als in landelijk gebied. Juist óók op de plekken waar die twee elkaar ontmoeten.

Om in alle behoeften en belangen van verschillende landschappelijke functies in ons land te kunnen blijven voorzien moeten we op een andere manier gaan kijken naar onze ruimtelijke structuren, inrichting en gebruik. Waarbij het welzijn van en de synergie tussen de gebruikers centraal staat. Een toekomstbestendige woon, werk en leefomgeving vraagt dan ook om integrale en adaptieve oplossingen, waarin verschillende functies met elkaar verbonden zijn. Op de plekken waar het nu schuurt, waar industrie tegenover wonen staat, mobiliteit tegenover leefbaarheid of natuur tegenover landbouw. Daar ontstaat het nieuwe Nederland, dat niet alleen ontwikkeld is in het nu, maar juist ook voor de generaties die na ons komen.

Sweco wil samen met drie ontwerpers werken aan integrale en adaptieve oplossingen waarin al deze functies niet met elkaar in conflict hoeven te zijn maar juist slim met elkaar verbonden worden. Naast innovatieve ideeën in het ruimtelijke domein, zoekt Sweco ook oplossingen die raken aan het sociale en digitale domein.

In dit What if Lab wil Sweco samenwerken met drie ontwerpers met verschillende expertise en uitgangspunten om onze gezamenlijke ruimte opnieuw vorm te gaan geven. Zo kunnen we elkaar gedurende het lab inspireren en kunnen de ontwikkelde concepten tot integrale oplossingen leiden.

Over Sweco

Sweco is met meer dan 20.000 werknemers Europa’s grootste architecten- en ingenieursadviesbureau. De wortels liggen in Scandinavië en Sweco heeft vestigingen in Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken, Duitsland, Nederland, Groot-Brittannië, België, Tsjechië, Polen, Estland, Litouwen en Bulgarije. 

Samen met klanten pakken Sweco de integrale vraagstukken van de toekomst aan. Samen benutten we de mogelijkheden van digitalisering. En samen maken ze het dagelijks leven steeds duurzamer, veiliger en beter. Dat schept nieuwe mogelijkheden. Waterstof toepassingen, het groenste kantoorgebouw, de eerste circulaire brug ter wereld, verkeerslichten die met je meedenken, een natuurbrug om flora en fauna in stand te houden of een visie op waterveiligheid in een land onder zeeniveau. De uitdagingen van de toekomst kunnen alle perspectieven gebruiken. Juist techniek en ontwerp kunnen elkaar verrijken en versterken. Hoewel onze werelden kunnen schuren, worden we er juist scherper en sterker van. Dat helpt ons naar betere oplossingen, opdrachtgever- en opdrachtnemerschap. Samen maken we de wereld mooier. 

Om de wereld mooier te maken, zijn nieuwe invalshoeken en krachtige samenwerkingen nodig. Mensen die van nature buiten lijntjes, hokjes en vastomlijnde ideeën denken. En de grenzen van technische mogelijkheden opzoeken. Bij uitstek het DNA van een ontwerper. Wat als we die instelling koppelen aan de (internationale) kennis en expertise die Sweco in huis heeft? Dan kunnen we samen meer bereiken en bouwen op elkaars kracht. Daarom zet Sweco in samenwerking met Dutch Design Foundation het What if Lab op. Een omgeving waarin – in aanloop naar en tijdens Dutch Design Week - samen gaan onderzoeken, experimenteren en van elkaar leren. Wij kijken ernaar uit. Jullie ook?

Kijk voor meer informatie over Sweco op www.sweco.nl.  

Ontwerpvraag 

Het thema van dit What if Lab is ‘Rethinking shared space’. De gebieden waar woningen, industrie en infrastructuur elkaar nu soms wegduwen. Juist op deze plekken waar het schuurt en waar verschillende functies samen komen, kunnen we nieuwe keuzes maken. Hoe kunnen we in deze gebieden functiemenging (mixed-use) op een positieve manier vormgeven?

 Zodat ze op een toekomstbestendige manier naast elkaar (of op elkaar…) kunnen bestaan. Niet alleen voor onszelf, maar juist ook voor de kinderen van onze kinderen. We zoeken hybride en adaptieve oplossingen voor een toekomstbestendige woon, werk en leefomgeving, waarin zowel sociale cohesie als verbinding met de natuur plaats krijgt. 

Wat als… de gedeelde ruimte zó is ingericht dat mens, industrie en mobiliteit duurzaam met en naast elkaar bestaan?

Ontwerp… een innovatieve oplossing voor een plek waar het nu (nog) schuurt. Je neemt daarbij jouw eigen expertise als uitgangspunt (bijv. social design/ digital design/ spatial design) die aanvullend is op het werkveld van Sweco om tot nieuwe oplossingen te komen. De uitkomst kan een visie, scenario, product, visualisatie of prototype zijn dat tijdens DDW zal worden gepresenteerd. 

Sweco zoekt drie ontwerpers of ontwerpstudio’s die aan dezelfde ontwerpvraag werken, en elk een eigen concept of oplossing ontwikkelen. Juist de diversiteit aan ontwerpkennis en interesses van de verschillende ontwerpers gecombineerd met de expertises van de verschillende divisies van Sweco moet tot gezamenlijke integrale nieuwe inzichten gaan leiden. Je werkt hiervoor samen met experts binnen Sweco, zie hierover meer onder het kopje ‘Ontwerpteams en ontwerpateliers’. 

Inspiratie

Bij Sweco werken we geregeld aan projecten waar functiemenging op schuurplekken een rol speelt. Je vindt hier een aantal voorbeelden ter inspiratie: 

Merwe-Vierhavens: een aantrekkelijk gebied voor makers | Sweco Nederland

Dilemma in de delta – Sweco Nederland

Het realiseren van werkfuncties in stedelijke woon-werkmilieus (sweco.nl)

Sweco Urban Insight

Wereldwijd is urbanisatie een voortgaande trend. De helft van de wereldbevolking en maar liefst driekwart van de Europeanen leeft in steden. Steden weerbaarder en duurzamer ontwikkelen heeft dan ook een enorme, positieve impact op het leefmilieu van een groot aantal mensen.  

De experts van Sweco zijn dagelijks bezig met het duurzamer, leefbaarder en aantrekkelijker maken van de steden van de toekomst. Zij kennen elke vierkante meter van Nederland en zien het Nederlandse stedelijke gebied en de behoeften van de gebruikers van het gebied veranderen.

Urban Insight is het tienjarige internationale kennisprogramma van Sweco dat ruimtelijke thema’s in een nieuw daglicht plaatst. Met 20.000 Sweco medewerkers in Europa, onderzoeken zij naar nieuwe oplossingen en geven podium aan sterke voorbeelden. 

Welke uitdaging de stad ook heeft: van ruimtegebrek door een veelvoud aan functies, een grote behoefte aan betaalbare woningen, duurzaamheid, goede luchtkwaliteit tot een sterk ov-netwerk, uiteindelijk telt het allemaal op tot die ene ambitie: veilig en gezond. Zodat een huis een thuis wordt, buurten geen verzameling inwoners zijn, maar een gemeenschap waar je op kunt bouwen en functies niet meervoudig, maar ronduit gezellig en uitnodigend zijn. 

Alle kenmerken van die stad zijn terug te brengen tot vier elementen: het sociale netwerk en de ontwikkeling ervan, de doorvertaling in fysieke elementen en ontwerp, de onderliggende cultuur en voorzieningen die verbinden en het beleid dat de voorwaarden veilig stelt die daarvoor nodig zijn. In stedelijk gebied hangt alles aan elkaar samen. 

Naar wie zijn we op zoek?

We zijn op zoek naar professionele ontwerpers die van nature buiten lijntjes, hokjes en vastomlijnde ideeën denken en daarbij de grenzen van technische mogelijkheden graag opzoeken. Om tot integrale oplossingen te komen zoeken we naar een combinatie van ontwerpers met ruimtelijke, sociale en digitale expertise. En je kijkt sowieso verder dan je eigen vakgebied; sustainable design, nieuwe materialen en innovaties drijven jou net zo. Als ontwerper denk je in mogelijkheden en zoek je daarbij de juiste samenwerking en kennispartners op. 

Techniek is voor jou misschien zelfs een noodzakelijk kwaad om je ideeën te realiseren. Daarvoor zoek je een sparringpartner. In de ontwerpateliers ga je samen werken met ingenieurs en experts van Sweco!

Een groenere wereld is ook jouw drijfveer. Je houdt niet van luchtfietserij, jij wil het verschil letterlijk máken. Je zoekt een partij die jou daarbij kan helpen, die niet denkt in beperkingen, maar in oplossingen. Je wil je ideeën realiseren in echte projecten en opdrachten, want dat doe je niet alleen, maar in samenwerking met een breed team vol kennis en expertise. 

De voertaal van van dit What if Lab is in principe Nederlands. Vanwege het internationale karakter van Sweco kunnen de communicatie gedurende het ontwerpproces en de presentaties van ontwerpers eventueel in het Engels georganiseerd worden. 

Ontwerpteams en ontwerpateliers

What if Lab biedt niet alleen de kans om je te verdiepen in een ontwerpopdracht, ook de samenwerking met een internationale koploper als Sweco maakt dit Lab uniek. Toegang tot de kennis en het netwerk van Sweco geeft nieuwe kansen en inzichten om op een andere schaal te kunnen ontwerpen. In het programma zullen experts van Sweco en een extern expert panel de ontwerpers voorzien van inhoudelijke kaders en technische kennis. 

Dit jaar hebben we een nieuw samenwerkingsproces opgezet om nóg meer uit de samenwerking te halen. Een ontwerpteam binnen Sweco begeleidt het gehele project op hoofdlijnen en elke ontwerper wordt in een ontwerpatelier gekoppeld aan een aantal experts binnen Sweco, waarmee de ontwerper gaat samenwerken aan de ontwerpvraag. Binnen dit ontwerpatelier kun je tijdens het gehele traject; van ideevorming tot ontwerp, met deze experts reflecteren, research verdiepen en sparren. Zij hebben de technische kennis, inzicht in mogelijkheden om ideeën te kunnen toetsen en versterken. En zij hebben goed zicht hoe de te ontwikkelen concepten goed kunnen aansluiten op de business van Sweco. Zo kom je samen tot een ontwerp waarin creativiteit en realisatie elkaar ontmoeten en waar de mogelijkheid tot doorontwikkeling wordt vergroot.

Naast de betrokken projectpartners binnen Sweco, zijn in alle fases van het Lab, zoals tijdens de masterclass, terugkoppelingsgesprekken en presentaties medewerkers van Sweco betrokken. Zo ontstaat brede kennisoverdracht, inspiratie en betrokkenheid. Verschillende specialisten haken aan, afhankelijk van de ontwerpen en ideeën. Het expert panel bestaat uit een aantal externe professionals met verschillende achtergronden in ruimtelijke ontwikkeling, design, media en het bedrijfsleven. 

Programma

Deadline aanmelden

Je kunt je tot 5 mei 2023 inschrijven voor deelname aan What if Lab: Rethinking shared space. 

Selectie

Na de deadline voor aanmelding op 5 mei 2023 maakt Sweco een keuze voor maximaal drie ontwerpers/ontwerpstudio’s die binnen het lab aan de slag gaan. Idealiter wordt 1 ontwerper/ontwerpstudio geselecteerd binnen de domeinen; sociaal, ruimtelijk en digitaal. Ieder werkt individueel (binnen je eigen ontwerpatalier) aan de ontwerpvraag en in de gezamenlijke meetings wordt gekeken hoe de concepten elkaar kunnen versterken en wellicht zelfs één integrale oplossing vormen. Al is dit geen vereiste.

Masterclass

De geselecteerde ontwerpers nodigen we uit voor een masterclass op 16 mei 2023. Daarna gaan de ontwerpers zelfstandig aan de slag om een concept te ontwikkelen, waarbij je samenwerkt met experts in een ontwerpatelier. Tussentijds staan gesprekken gepland met de opdrachtgever en experts om de vorderingen te bespreken en criteria, verwachtingen en praktische haalbaarheid te checken. Lab Manager Justine Kontou begeleidt dit proces namens What if Lab. 

Demoday

Op 12 juli 2023 presenteren de drie geselecteerde ontwerpers hun idee aan het panel. Naar aanleiding van de feedback van het panel krijgen de ontwerpers de mogelijkheid hun ontwerp aan te scherpen voor de final concept presentatie op 20 september 2023.

Concept presentatie

Op 19 september 2023 worden de final concepten door de ontwerpateliers gepresenteerd. Op deze dag zijn experts en relaties van Sweco aanwezig, die een preview krijgen van de concepten die tijdens Dutch Design Week (DDW) worden gepresenteerd. Na afloop van de presentaties wordt met de ontwerpateliers, het communicatieteam van Sweco en een externe vormgever besproken hoe deze concepten het beste gepresenteerd kunnen worden tijdens DDW. 

Expositie Dutch Design Week: 21-29 oktober 2023

De concepten van de ontwerpers worden getoond tijdens DDW. De vorm van deze expositie zal samen met een externe vormgever bepaald worden naar aanleiding van de ontwerpen en de wijze waarop deze zijn doorontwikkeld tot een prototype, model of andersoortige visualisatie. We vragen de ontwerpers een aantal keren aanwezig te zijn op de expositie van Sweco en de ontwerpers tijdens DDW. We bepalen op een later moment in afstemming met elkaar hoe vaak dat zal zijn. 

Inschrijven en procedure

Je kunt je inschrijven tot vrijdag 5 mei 23.59 via deze link. We vragen je daarbij aan te geven in welk domein je werk het beste past; sociaal, ruimtelijk of digitaal. Waarbij het alleen maar een pré is als je ook expertise hebt in andere domeinen. 

In het inschrijfformulier vragen we ontwerpers om een referentie van 3 tot 5 relevante, eerder uitgevoerde projecten of ontwerpen en een motivatie voor deelname aan What if Lab: Rethinking shared space, waarin je beschrijft hoe de opgave aansluit bij jou als ontwerper (ontwerpstudio), wat je motivatie is om deel te nemen en waar je kansen ziet binnen de ontwerpvraag (max. 800 woorden).

Het is nog niet nodig om al ontwerpoplossingen aan te dragen. Uit de inschrijvingen wordt een selectie gemaakt van maximaal 3 ontwerpers. De geselecteerde ontwerpers ontvangen op 12 mei 2023 bericht. De ‘Deelnamevoorwaarden What if Lab: Rethinking shared space zijn van toepassing. Bij inschrijving wordt hier automatisch akkoord mee gegaan. De deelnamevoorwaarden zijn hier te vinden.

Ontwerpcriteria

Het ontwerp zal op de volgende criteria getoetst worden:

• Het ontwerp geeft antwoord op de ontwerpvraag
• Het ontwerp zet aan tot discussie over impactvolle positieve veranderingen
• Het ontwerp houdt rekening met relevante stedelijke uitdagingen
• Het ontwerp biedt een integrale en adaptieve oplossing
• Het ontwerp is innovatief en initieert verandering
• Het ontwerp is toepasbaar in Nederlandse gebieden, en mogelijk ook schaalbaar naar andere gebieden/steden in de wereld

We zijn op zoek naar nieuwe concepten, dus laat je niet beperken door wat we nu weten. Houd wel waar mogelijk rekening met geldende regel- en wetgeving voor de openbare ruimte en bouwwerken daarin. Daarbij kan, indien nodig, Sweco met advies bijstaan.

Vergoeding

De maximaal drie geselecteerde deelnemers ontvangen voor deelname ieder een bedrag €5.000,- ex. BTW voor het bijwonen van de masterclass, eventuele reiskosten, ontwikkelen van een concept met bijbehorende tussentijdse contactmomenten en een presentatie (naast de ‘live’ presentatie ook te delen als PDF met de opdrachtgevers) op 12 juli 2023.

Deelnemers werken vervolgens het concept uit tot ontwerp met uitgewerkte visualisatie voor de final concept presentatie, welke ook tijdens Dutch Design Week 2023 (bijvoorbeeld in een prototype, model, 3D animatie of video) gepresenteerd wordt. Deelnemers ontvangen hiervoor een vergoeding van € 7.500 ex. BTW. Deze vergoeding is ter compensatie van de gemaakte uren, reiskosten, bijbehorende tussentijdse contactmomenten en de demoday. 

Voor de realisatie (materialisatie) op DDW 2023 is een vergoeding beschikbaar van € 3.000,- per ontwerper. Sweco verzorgt het expositie ontwerp en voert de expositie uit, inclusief ondersteunende materialen zoals beeldschermen en presentatiemeubels. Sweco zal randvoorwaarden voor de presentatie stellen, zoals afmetingen e.d. Ontwerpers wordt gevraagd tijdens DDW een presentatie te geven van hun ontwerp tijdens verschillende door Sweco georganiseerde evenementen. Hiervoor is een onkostenvergoeding voorzien van € 500,- per ontwerper. 

Intellectuele eigendomsrechten

Van de ontwerpen die binnen het What if Lab: Rethinking shared space ontwikkeld zijn, blijven de intellectuele en de auteursrechten volledig in handen van de betreffende ontwerpstudio. Sweco krijgt een kosteloos exclusief gebruiksrecht voor commerciële en niet-commerciële doeleinden gedurende 2 (twee) jaar, ingaande vanaf de start van het What if Lab: Rethinking shared space. Hiervan mag gebruik worden gemaakt na het informeren van de betreffende ontwerper(s)/ designstudio(‘s). Ook dient Sweco altijd zorg te dragen voor naamsvermelding. Het ontwerp wordt in een expositie gedurende de Dutch Design Week ’23 getoond. Een uitgebreide versie van de voorwaarden omtrent de Intellectuele eigendomsrechten zijn terug te vinden in de begeleidende ‘Deelnamevoorwaarden What if Lab: Rethinking shared space.

Planning

 

Aanmeldingen zijn gesloten