Gelijke Kansen

Opdrachtgever: ABN AMRO
Domein: Financiën, Inclusiviteit

Aanmeldingen zijn gesloten
Persoonlijke financiën, voor (te) veel mensen nog steeds een ingewikkeld onderwerp waar we liever niet te veel over nadenken. Goed geregelde financiën zijn een vangnet dat al in plaats moet staan voordat je valt. Dit vangnet, deels verzorgd door jouw werkgever en de overheid, blijkt niet even sterk voor iedereen. Weeffouten uit ons verleden hebben gezorgd voor een systeem dat over het algemeen veel gunstiger is voor mannen dan voor vrouwen.

ABN AMRO wil meehelpen aan gelijke kansen voor iedereen. Mensen in kwetsbare posities hebben onze steun nodig. Als bank bevindt ABN AMRO zich in de positie om hulp te bieden, om sociale impact te hebben. Niet omdat het moet, maar omdat ABN AMRO vindt dat het hoort bij hun rol in de samenleving. In dit What if Lab gaat de bank samen met drie ontwerpstudio’s op zoek naar een oplossing voor financiële onafhankelijkheid, waarmee ze een bijdrage leveren aan gelijke kansen in Nederland.
Samen met Afdeling Buitengewone Zaken, Studio Tast en (ink.) gaat ABN AMRO de uitdaging aan.

Ben je benieuwd naar dit Lab? Bekijk hier de samenvattende video.

Lees de briefing

Briefing

De context 

Hoe kunnen we een (grotere) financiële onafhankelijkheid bewerkstelligen door beter aan te sluiten bij  de belevingswereld van vrouwen? 

Persoonlijke financiën, voor (te) veel mensen nog steeds een ingewikkeld onderwerp waar we liever niet te  veel over nadenken. We leven van loonstrook tot loonstrook, klus tot klus of in de veronderstelling dat onze  partner dat vast goed regelt. We vertrouwen erop dat het morgen ook wel weer goed komt. Een groter plaatje  dan dat wordt al snel abstract en lastig te bevatten. 

Maar goed geregelde financiën zijn ook een vangnet, en dat vangnet moet al in plaats zijn voordat je valt.  Gelukkig doe je dat niet alleen: je werkgever en de overheid helpen daar voor een deel aan mee. Daar zit wel  een maar aan, want dit vangnet blijkt niet even sterk te zijn voor iedereen. Weeffouten uit ons verleden  hebben daarbij een systeem opgeleverd dat over het algemeen veel gunstiger is voor mannen dan vrouwen. 

Dat heeft te maken met de inkomensverschillen tussen man en vrouw, de verdeling van zorgtaken,  onderbreking van een carrière door zwangerschap en het gebrek aan (financiële) ondersteuning daarbij, het  grote aantal vrouwen dat parttime werkt, het grotere volume onbetaalde arbeid dat vrouwen verzetten en de  positie van de man als uitgangspunt bij veel beslissingen en ontwikkelingen. 

En dat is zorgelijk. Want wist je dat vrouwen tijdens hun pensioen zo’n 35% minder te besteden hebben dan  mannen?; vrouwen veel minder vaak fulltime werken, terwijl parttime per uur minder betaalt dan fulltime werk,  deels omdat banen op hoog niveau vrijwel nooit als deeltijdbaan of baan met flexibele uren worden  aangeboden?; dat 40% van de Nederlandse vrouwen niet financieel onafhankelijk is, waar 79% van de  mannen dat wel is? Dat zijn zo’n 3,5 miljoen vrouwen in Nederland. 

Met cijfers en feiten gaat het zo nog wel even door, maar hoe gaan we dan samen bereiken dat hier  verandering in komt? 

 

Financiële bewustwording en financiële vaardigheden 

Tot 1956 moesten getrouwde vrouwen hun man om geld en toestemming vragen als ze bijvoorbeeld kleding  of apparaten wilden kopen. Ook konden ze geen verzekeringen afsluiten of geld van de bank halen. Vrouwen  waren ‘handelingsonbekwaam’, zoals dat indertijd werd genoemd. Dat is nog in het behoorlijk recente  verleden, denk maar even terug: hou oud was jouw moeder of oma toen? 

Misschien niet zo gek dus dat vrouwen een minder sterke ‘financiële redzaamheid’ hebben ontwikkeld dan  mannen. Financiële redzaamheid, wat is dat precies? 

WOMEN Inc. beschrijft het zo: je bent financieel redzaam als je weloverwogen keuzes maakt over je financiën  waardoor die op zowel de korte als op de lange termijn in balans zijn. Het kan betekenen dat je je geldzaken  zelf kunt regelen of weet wanneer je hulp zou moeten inroepen. 

In 2018 heeft WOMEN Inc. een analyse gedaan in samenwerking met onderzoeksbureau Motivaction.  Belangrijke conclusies uit dit onderzoek: 

- Vrouwen en mannen verschillen opvallend van elkaar in financieel bewustzijn en financiële  vaardigheden als het gaat om het beheren van hun dagelijkse geldzaken (Geld NU) en geldzaken in  de toekomst (Geld LATER). ‘Geld nu’ en ‘Geld later’ zijn beide factoren die het Financiële IQ (FinQ)  meten. 

- Geld NU: Vrouwen zijn meer dan mannen gericht op geldzaken op de korte termijn en het goed  regelen hiervan. Ze zijn hierin ook vaardiger dan mannen. Daarentegen denken ze beduidend minder  vaak aan de lange termijn financiën zoals pensionering en het goed regelen hiervan. Ze ervaren  financiële zaken als pensioen ook vaker dan mannen als ingewikkeld en complex.

- Geld LATER: Mannen zijn veel vaker dan vrouwen actief bezig met de lange termijn financiën en het  goed regelen hiervan. Zo hebben ze ook vaker een goed financieel plan voor later vergeleken met  vrouwen. Daarentegen zijn mannen juist minder bewust bezig met hun dagelijkse geldzaken en op  dat gebied minder in balans dan vrouwen. Zo staan ze vaker rood, geven zij vaker meer geld uit dan  er binnenkomt en vertonen ze meer (financieel) risicovol gedrag dan vrouwen.

 

De ontwerpvraag 

De lagere financiële redzaamheid die uit het onderzoek naar voren komt heeft geen verband met het talent  van vrouwen om verantwoord met financiën om te gaan. Daarbij zien we dat vrouwen over het algemeen juist  beter uit de bus komen dan mannen als ze de kans nemen; bijvoorbeeld door beter te beleggen met meer  rendement, relatief gezien meer van hun salaris aan het eind van de maand over te houden en  ondernemingen te leiden die hogere winst maken. 

Hoe kunnen we dan zorgen dat er meer bewustzijn ontstaat over de huidige financiële positie van vrouwen?  En zij sterker betrokken raken bij de financiën voor de lange termijn? En wat kunnen we ontwerpen en  ontwikkelen om ervoor te zorgen dat financiële planning en beslissingen meer in de belevingswereld van  vrouwen terechtkomen? (En daarmee ook binnen relaties een vanzelfsprekende gezamenlijke taak om  financiële onafhankelijkheid voor beide partners te garanderen?). 

De ontwerpvraag is tweeledig: Het ontwerp waar we naar op zoek zijn sluit aan bij de specifieke behoeftes en  belevingswereld van vrouwen. Het tweede deel van de uitdaging zit erin om het ontwerp ook daadwerkelijk in  die belevingswereld te brengen. Wat zijn dan de momenten waarop je op een logische laagdrempelige manier  

met het ontwerp in aanraking kunt komen? Waarbij je niet pas aan de slag gaat met een positieve financiële  toekomst als het te laat is? Als je 18 wordt en je financiële verantwoordelijkheid opeens sterk stijgt? En moet  het een digitale oplossing zijn, of is een fysiek component belangrijk om iets wat al abstract kan zijn  tastbaar(der) te maken? 

Hoe dan ook, we zoeken naar een positieve oplossing, die voor een brede doelgroep van vrouwen  toegankelijk is. Het gaat daarbij niet enkel om klanten van ABN AMRO, we kijken breder naar een  maatschappelijk perspectief waar we als bank ook een verantwoordelijkheid voor voelen. Want meer  powerwomen met financiële kennis en skills kan alleen maar positief werken voor een gelijkwaardige positie  van mannen en vrouwen in Nederland. En daar hebben we met heel Nederland nog behoorlijk wat aan te  doen. Kortom: Hoe kunnen we met een concreet ontwerp komen wat voor meer gelijkheid gaat zorgen? 

 

De opdrachtgever: ABN AMRO 

ABN AMRO heeft een duidelijke en gedurfde doelstelling: banking for better, for generations to come. Als  bank heeft ABN AMRO een enorme impact op de economie en maatschappij; door de juiste keuzes te maken,  willen zij een positieve en duurzame bijdrage leveren. 

Als strategisch speerpunt staan diversiteit en inclusie, en daarmee gelijke kansen bij de bank hoog op de  agenda. ABN AMRO zet zich hier zowel intern als extern voor in en daagt zichzelf constant uit om te blijven  groeien. Dat doet de bank onder meer met het bevorderen van gelijke behandeling en het bieden van gelijke  kansen, het voorkomen van intimidatie, het uitbannen van discriminatie en het naleven van nationale en lokale  arbeidswetgeving. ABN AMRO investeert hiervoor in trainingen, netwerken, kennis en gereedschappen om  actief te kunnen werken aan een inclusieve, diverse en daarmee sterkere organisatie. De purpose van ABN  AMRO vormt daarbij het vertrekpunt bij alles wat ze doen: nu, straks én overmorgen. 

Binnen de afdeling Diversity and Inclusion werkt ABN AMRO actief aan gelijke kansen,. Binnen de bank, maar  ook als ambassadeur en aanjager voor initiatieven buiten de bank. Gelijke kansen voor vrouwen is daarbij een  belangrijk thema, waar de bank zich via het programma ‘Banking through a gender Lensvoor inzet. Zo voerde ABN AMRO vorig jaar de eerste gendercampagne waar vrouwen bewuster werden gemaakt van  hun financiële situatie, nu en in de toekomst. Ook voerde de bank gesprekken met vakbonden, NGO’s en  klanten om te kijken hoe “gender” meer kan worden geborgd in het kredietbeleid van de bank. Vacatures  werden genderneutraal gemaakt met als resultaat dat meer vrouwen solliciteren en sinds enige tijd sponsort  de bank de voetbalvrouwen van Ajax. Daarnaast is ABN AMRO in nauwe samenwerking met de hockeybond  de initiator van het programma ‘De Inhaalslag’ dat zich inzet voor gelijke kansen voor vrouwen in de  hockeysport. 

 

Programma en begeleiding  

Programma 

Financiële onafhankelijkheid is een groot maatschappelijk vraagstuk dat we binnen dit Lab niet gaan  oplossen. Wel kunnen we een bijdrage leveren door met een concreet ontwerp te komen dat voor meer  gelijkheid zorgt op dit thema. Drie ontwerpstudio’s, Studio Tast, Greenberry en Afdeling Buitengewone Zaken  zijn gevraagd daarvoor een voorstel te ontwikkelen. 

De studio’s worden uitgenodigd voor kennismakingsgesprekken op 8 en 10 juni en vervolgens voor de een  kickoff op 14 juni met daaropvolgend nog een inhoudelijke sessie met experts en mogelijk  ervaringsdeskundigen, waarna zij zelfstandig een concept ontwikkelen. Tussentijds staan gesprekken gepland  met de opdrachtgever om de vorderingen te bespreken en de criteria, verwachtingen en praktische  haalbaarheid te checken. 

De drie studio’s presenteren hun concepten/eerste schetsen op 23 juli aan een selectiecommissie bestaande  uit medewerkers van ABN AMRO (Florence Meesters, Imke Kadlecek, Nicole Bottger, Judith Sanders,  Chantal Korteweg en een externe ontwerper/expert). Deze commissie selecteert aan de hand van de uitkomsten en het contact tijdens het traject welk concept binnen het What if Lab verder doorontwikkeld kan  worden. 

De ontwerper van het geselecteerde concept ontwikkelt dit verder tot een definitief concept: een uitgewerkt  ontwerp. Hiervoor staat wederom een periode met verschillende tussentijdse gesprekken. Dit definitieve  concept wordt op 30 augustus gepresenteerd aan ABN AMRO. Na deze presentatie kan een definitieve ‘GO’  worden gegeven voor de productie richting DDW. Daar wordt het ontwerp 9 dagen lang tentoongesteld op het  Ketelhuisplein als ‘centerpiece’ van de presentatie van ABN AMRO, naast andere projecten en initiatieven van  ABN AMRO die inclusiviteit en diversiteit versterken. De ontwerpers bedenken hierbij een manier hoe het  concept tot leven komt tijdens DDW en stemmen dit af met Brandbase om tot een realistisch plan te komen. 

ABN AMRO werkt samen met Brandbase aan de activatie rondom Dutch Design Week (DDW),. Het doel?  Ervoor zorgen dat Nederland en de bezoekers van DDW weten dat ABN AMRO samen met Dutch Design  Foundation (DDF) en Nederlandse ontwerpers de kracht van ontwerp inzetten om Nederland vooruit te helpen  op het gebied van gelijke kansen. Dat is een onderdeel van de grotere boodschap van ABN AMRO: ‘De  Inhaalslag'. Niet alleen als bank, maar als maatschappij hebben we nog veel terrein te winnen rondom gelijke  kansen. En daar moeten we dus een inhaalslag op maken. Zo stelde ABN AMRO als onderdeel van de  inhaalslag al eerder het inkomensverschil tussen mannen en vrouwen in het tophockey aan de kaak. 

Naast Brandbase werkt ABN AMRO samen met het PR-bureau Glasnost. Aan hen de vraag om positieve  landelijke media-aandacht te genereren rondom gelijke kansen in samenwerking met DDW. 

Voor beide campagnes geldt dat de concepten mogelijk een rol gaan spelen. Hoe precies wordt momenteel  uitgewerkt en wordt wanneer mogelijk gedeeld met de deelnemende ontwerpstudio’s. 

Na afloop van het What if Lab gaan ABN AMRO en de ontwerper in overleg om te bepalen wat eventuele  volgende stappen zijn in de doorontwikkeling van het uitgewerkte concept naar de praktijk. 

 

Begeleiding 

Gedurende het gehele proces bestaat de mogelijkheid voor overleg, feedback en ondersteuning rondom het  onderwerp via Florence Meesters van ABN AMRO. Waar nodig zal zij collega’s en experts op dit gebied  betrekken. 

Lotte Douwes (namens DDF) zal als Lab Manager het What if Lab proces begeleiden.

 

Ontwerpcriteria 

De concepten worden getoetst door de selectiecommissie op onderstaande criteria. Ook dienen deze criteria  als ondersteuning voor ontwerpers om hun ideeën tijdens het proces te toetsen en zo tot een impactvol  concept te komen. 

- Het ontwerp is in co-creatie ontwikkeld door een zo (gender) divers mogelijk team

- Het doel is een prototype voor een concreet product/dienst/beleving/template te ontwikkelen wat  bijdraagt aan meer gelijkheid (en tegelijkertijd ook de dialoog over gelijke kansen opstart en  bewustwording over de inhaalslag die we nog moeten maken creëert) 

- Het ontwerp sluit aan bij een brede doelgroep waarvoor werken aan financiële onafhankelijkheid nu  nog onbekend terrein is. Daarmee is bij de uitkomst dus ook nagedacht over inclusiviteit. (In de fase  van concept naar uitwerking tijdens DDW kan wel besloten worden een eerste uitkomst te  ontwikkelen die bij een specifieke doelgroep past) 

- Het ontwerp is toegankelijk voor een breed publiek en kan breed ingezet worden om een grotere  groep Nederlanders te bereiken, niet enkel tijdens Dutch Design Week; 

- Het ontwerp is aansprekend en visueel aantrekkelijk. 

- Met dit Lab spelen we in op een maatschappelijk probleem, emotie is hierin belangrijk. Het ontwerp  moet mensen raken en daarmee nieuwe inzichten geven van het belang van werken aan gelijke  kansen.

 

De deelnemende studio’s 

Gezien de korte doorlooptijd van dit What if Lab is in gezamenlijkheid met ABN AMRO besloten deelnemers  via een gesloten oproep te verbinden aan dit What if Lab. 

De voertaal van het What if Lab en de bijbehorende masterclass is Nederlands. Communicatie gedurende het  ontwerpproces alsmede de presentaties van ontwerpers mag eventueel in het Engels gehouden worden.  Documentatie en verslaglegging dienen in het Nederlands te worden aangeleverd. 

Gezien de situatie rondom Covid-19 zal het grootste deel van dit What if Lab digitaal worden uitgevoerd.  Masterclass, update meetings en presentaties zijn in de regel digitaal. In het tweede deel van het proces na  selectie en toewerkend naar DDW kunnen waar nodig mogelijk live meetings worden ingepland. 

 

Wie zijn de deelnemende studio’s? 

- Studio Tast: www.studiotast.com
- Afdeling Buitengewone zaken: www.afdelingbuitengewonezaken.nl
- (ink): https://www.ink.team

De uitganspunten waarmee voor de deelnemende ontwerpers is gekozen: 

- We zijn op zoek gegaan naar ontwerpstudio's die complexe materie kunnen in visueel aantrekkelijke  en activerende uitkomsten. 

- De ontwerpstudio’s hebben ervaring met soortgelijke projecten en presentaties. Het liefst al ervaring  in het presenteren tijdens Dutch Design Week. 

- De deelnemende ontwerpstudio's hebben een team waarvan de samenstelling een divers perspectief  kan bieden.

- De ontwerpstudio’s kunnen verder ondersteund worden (klankbord en advies) door medewerkers  van ABN AMRO die zich nu al binnen de bank inzetten als ambassadeurs van diversiteit en inclusie.

 

Aanmeldingen zijn gesloten

Ontdek meer

Dit is What if Lab op DDW24

What if Lab is dit jaar goed vertegenwoordigd op Dutch Design Week 2024 (DDW24), met maar liefst vier verschillende...

Lees verder

DDW24: Caring Neighbourhoods

Tijdens Dutch Design Week 2024 tonen we de tussentijdse resultaten van What if Lab: Caring Neighbourhoods met branchevereniging ActiZ...

Lees verder

DDW24: BouwBox

In What if Lab: Equal Opportunities (2021) ging ABN AMRO samen met social design studio (ink). op zoek naar...

Lees verder