Actief meubilair zorgt voor gelukkiger reizigers, dat bewezen de ontwerpers van designstudio Enrichers met het onderzoeksproject Happy Train Interior dat ze in opdracht van de Nederlandse Spoorwegen in samenwerking met What if Lab uitvoerden. De NS vroeg hen iets te bedenken om de zogenoemde customer journey te verbeteren. Die vraag kan aan niemand beter gesteld worden dan aan de zelfbenoemde specialisten in welzijn en geluk.
Enrichers, in 2015 opgericht door ontwerpers Luuk van den Broek, Nienke Bongers, Alissa van Asseldonk, Aliki van der Kruijs, Govert Flint en Florijn Vriend, functioneert als een netwerkorganisatie die vanuit projectteams samenwerkt met ontwerpers en wetenschappers, vooral neurobiologen van de Universiteit van Cambridge. Ze zijn gespecialiseerd in het verrijken van de sociale en fysieke omgeving, ‘Environmental Enrichment’ genoemd, door producten, ruimtes en diensten te ontwerpen die ons geluk en welzijn verbeteren. Van tactiele tafels en bewegende meubels tot het op Corona inspelende Neo Hygiene waarbij meubilair in openbare ruimtes opnieuw ontworpen kan worden zonder dat wij ze met onze handen hoeven aan te raken.
Een eerder ontwikkelde testmethode die ze in 2016 samen met professor Jenny Morton van de Universiteit van Cambridge hadden toegepast in het project Enriched Office op Schiphol, is deels gebruikt voor hun research naar hoe het interieur van de trein de gemoedstoestand van reizigers kan beïnvloeden. Ook op basis van onderzoek waarbij fysieke stimulatie, namelijk beweging, de ontwikkeling van de hersenen beïnvloedt, heeft het speciaal voor dit meerjarige project samengestelde team van Enrichers (Govert Flint, Aliki van der Kruijs en Govert Geerts) een serie meubels ontworpen die mensen tot activiteit aanzet tijdens het reizen met de trein. “Environmental Enrichment gaat onder andere over beweging. Om een mens het gevoel te geven in een natuurlijke omgeving te zijn, is beweging dus van invloed. Met deze actieve meubels willen we onderzoeken in welke mate mensen blijer worden wanneer ze meer kunnen bewegen tijdens het reizen”, zegt Flint. Zo kwamen drie speciaal vormgegeven ontwerpen in de trein.
Dat gebeurde tijdens DDW op zondag 22, woensdag 25, donderdag 26 en zaterdag 28 oktober 2017 in de treinen van Amsterdam Centraal naar Eindhoven Centraal. Bij het instappen werd aan de reizigers gevraagd of ze mee wilden doen aan een experiment met het actieve meubilair. Getest werd in een reguliere treincoupé en in een coupé met de ontwerpen van Enrichers. Deelnemers bleken zich overwegend opgewekt te voelen wanneer ze op de Macaron gingen zitten, een actief balanskussen dat op de bestaande treinstoel werd geplaatst. Als je ging zitten op de Bambata-waterbank had dat gevolgen voor de ernaast zittende passagier, omdat je net als op een waterbed meebeweegt; mensen stonden hierdoor meer open voor gesprekken. De drijvende Floatile ten slotte zorgde voor verschillende emoties. Op de ronde metalen schijf met een met water gevuld rubberen volume, konden ze op het balkon surfen op de deinende cadans van de trein. Een groot deel van de mensen werd daar blijer van.
Op basis van acht gezichtsuitdrukkingen die professor Pieter Desmet van TU Delft heeft ontwikkeld, konden deelnemers uitdrukken hoe ze zich vooraf en nadien voelden (er was overigens geen enkele vertraging die de eventuele gemoedstoestand van reizigers negatief kon beïnvloeden). “We wisten uit dat eerdere onderzoek op Schiphol dat geslacht en leeftijd een rol kunnen spelen in de beoordeling”, zegt Flint. “Oudere mensen hebben waarschijnlijk sneller moeite met bewegend meubilair omdat ze meer gewend zijn aan ‘statisch’ zitten. Daarnaast vermoedden we dat mensen die de trein namen om DDW te bezoeken sowieso meer open staan voor designinterventies. Daarom hebben we in onze data een onderscheid gemaakt tussen DDW- en niet DDW-bezoekers.”
Op basis van data van 166 passagiers bleek dat een derde van de mensen die niet op het kussen zat tijdens de reis zich goed, gelukkig, of blij voelde. Van de mensen die op de actieve Macaron hadden gezeten, bleek dat het geluk was toegenomen: de helft van deze reizigers voelde zich gelukkiger dan ervoor.
Wat ook een interessante bevinding was: voorafgaand aan de test zei ongeveer 40% van de vrouwen in een positieve bui te zijn. De stemming verhoogde met 10% nadat ze op het kussen hadden gereisd. Van de mannen die aan het experiment begonnen, voelde 31 % zich vrolijk. Na het actief bewegen op het kussen was dat percentage zelfs gestegen tot 60%. “Hoewel dergelijke verschillen in relatie tot beweging vaker zijn waargenomen bij dierproeven, kunnen we nog niet exact uitleggen hoe het kan dat beweging bij mannen een grotere impact heeft dan bij vrouwen”, zegt Flint.
Geslacht buiten beschouwing gelaten bleek de helft van de deelnemers zich beter te voelen door gebruik van het actieve kussen. “Daaruit zou je kunnen concluderen dat wij mensen, die gemiddeld langer dan zeven uur per dag zittend doorbrengen, een veel positiever gemoed kunnen hebben als we dagelijks op actief meubilair zouden zitten”, zegt hij.
Wat hen trouwens verbaasde is dat, hoewel mensen doorgaans veel op hun smartphone zitten, 43% aangaf open te staan voor een praatje; wellicht hebben ze alleen iets nodig om het ijs te breken. En daar bleek de Bambata goed in te zijn.
De Floatile leverde zelfs een verdrievoudiging van de positieve stemming op, vooral in de categorie ‘Cheerful’ en ‘Excited’. En nog iets: vermoed werd dat juist jongeren onder de 25 jaar zich aangesproken zouden voelen om op de golven van de trein te surfen. Ze bleken zich er inderdaad opgewonden en gelukkig door te voelen, maar ook scoorden ze hoger in de categorie ‘nerveus’ dan de groep van 25-49 jaar. Volgens de ontwerpers van Enrichers voelden ze zich vermoedelijk meer bekeken.
Joost van der Made van Concept Design & Innovation bij de NS was nauw betrokken bij dit project: “Een van onze uitdagingen is om de klanttevredenheid op stations en in de trein te verhogen. Daaraan leveren creatieven zoals Enrichers, Mecanoo en Van Berlo een enorme toevoegende waarde”, zegt hij. “Die samenwerkingen hebben ervoor gezorgd dat innovatief ontwerpen een bespreekbaar onderwerp is dat uiteindelijk leidt tot vernieuwing binnen de NS.”
De actieve objecten van Enrichers zijn conceptueel sterk, maar moeten uiteraard voldoen aan stringente regelgeving omtrent bijvoorbeeld veiligheid en moeten verder ontwikkeld worden door andere partijen voordat ze in de trein kunnen worden toegepast, weet Van der Made.
Het resultaat van het experimentele project van Enrichers is in elk geval dat de NS bruikbare inzichten opdoet om de klanttevredenheid te vergroten. Reizigers voelen zich meer welkom, noemen een actief interieur verrassend en kennen NS een hogere merkwaarde toe. Ook zijn ze eerder geneigd reizen met de trein te promoten bij anderen. De meeste deelnemers vonden het experiment levensvatbaar: ze gaven op een schaal van 1 tot 10 gemiddeld een 8.7. Als NS dagelijks meer dan een miljoen reizigers gelukkiger wil maken, dan zou Enrichers het wel weten: het zou een deel van het treininterieur zeker voorzien van actief design.
